افول و ظهور شیوه ی تولید آسیایی

مارکس، در پیشگفتار نقد اقتصاد سیاسی، از «شیوه‌ی تولید آسیایی» همچون یکی از مراحل متوالی تکامل تاریخی اجتماعات انسانی یاد کرد و اشاره‌هایی به این مفهوم در جاهای دیگر آثار او نیز هست. بعد‌ها بحثی پرشور در میان مارکسیست‌ها درگرفت که آیا باید دقیقاً به لفظ گفته‌های مارکس وفادار ماند و این شیوه را صورت‌بندی متمایز و مستقلی از جامعه شمرد، یا باید آن را تفسیر کرد و شیوه‌ی تولید آسیایی را گونه‌ی ویژه‌ای از دیگر مراحل یاد شده دانست. در شوروی این بحث با خط مشی سیاسی حزب و حکومت گره خورد و با آن‌که موافقانی داشت موضع‌گیری نظری رسمی حزب دیرزمانی علیه آن بود. پس از آن نشانه‌هایی از بازاندیشی درباره‌ی آن پدید آمد و بار دیگر در معرض پژوهش و ارزیابی قرار گرفت. استفن دون، پژوهشگر آمریکایی مسائل سیاسی و اجتماعی شوروی، در این کتاب داستان آن افول و این ظهور دوباره را بازگو می‌کند.