غم نامه ی گیل گمش، در اصل، تذکاری عمیق از سرگذشتِ آدمی و گذارِ وی از خرافاتِ مطلق به واقعیاتِ نسبی تر است. لوحِ یازدهمِ، توفانِ فراگیرِ نوح را روایت می کند که در آن تبارِ انسانی از انهدامِ مقدر می گریزد. جوانیِ انکیدو یادآورِ نخستین دوره از زندگی انسان است که در اعتمادِ کامل میانِ جانورانِ دیگر در کنارِ طبیعت زندگی می کرده است و رویکرد او به زندگی متمدانه نشان مراحلی است که گروه های انسانی از قبیله نشینی به واحدهای شهری کوچ می کنند.

این شاهکار تاریخی، روایتی از تاریخ یهود و اسرائیل به‌دست می‌دهد. شلومو زند، مورخ اسرائیلی، با کشیدن خط بطلان بر افسانۀ تبعید اجباری یهودیان در قرن اول به دست رومیان چنین استدلال می‌کند که بیشتر یهودیان امروز فرزندان نوکیشان هستند که زادگاهشان در سراسر خاورمیانه و اروپای شرقی پراکنده بود.
شلومو زند در این اثر سنت‌شکن که نوزده هفته در فهرست کتابهای پرفروش اسرائیل بود و برندۀ جایزۀ رشک‌انگیز «امروز» در فرانسه شد شالوده‌های فکری را برای ساخت تصویری تازه از آیندۀ اسرائیل فراهم می‌کند.