کشکول تحت ویندوز (مجموعه طنز)

درباره کتاب:

کشکول تحتِ ویندوز، عنوانِ اصلى کتاب است. عناوینِ فرعى دیگرى هم در شناسنامه‏ ى کتاب آمده است. از جمله: همسریابى، تعبیرِ خواب، سخنانِ بزرگان، اصولِ موفقیت، قصه‏ هاى ناب، طالع‏ بینى، تذکرةالرفقا، اتوبیوگرافى خودم و…

در پشتِ جلدِ کتاب آمده است: «کشکول تحتِ ویندوز، معجونى از کشک‏ هاى آپ تو دیت است؛ در واقع طنزهایى براى خودِ طنز.

بیچاره طنز را که همیشه نوکرى پیغام و پسغام‏ هاى سیاسى، اجتماعى و… کرده است و خودش را نادیده گرفته‏ ایم. فقط ردش را مى‏ زنیم که چه کسى یا چیزى را نشان گرفته است. غافل از این که در بعضى موارد هم طنز را تنزل داده‏ ایم و هم آن چیزها و کسان را فربه‏ تر کرده‏ ایم.

کشکولِ تحتِ ویندوز، نوکرِ طنزهاى خودش است. طنزهایى مثلِ خودمان و براى خودمان. حالا اگر هم زدنى است براى یک بار هم که شده بیاییم خودمان را بزنیم. بگذارید خودمان فربه‏ تر شویم.»

علامه دهخدا در جلوى واژه‏ ى طنز مى‏ نویسد: «افسوس کردن، بر کسى خندیدن، عیب کردن، لقب کردن، سخن به‏ رموز گفتن، طعنه‏ زدن، عیبجویى، تمسخر کردن.» (ص 13701)

دکتر معین مى‏ نویسد: «طعنه، سرزنش، مسخره کردن.» (ص 2237)

دکتر حسن انورى در فرهنگ بزرگ سخن آورده است: «شیوه‏ ى بیان ادبى، اعم از شعر و نثر، که در آن عیب‏ هاى فردى و اجتماعى موردِ تمسخر قرار مى‏ گیرد و هدفِ آن اصلاح رفتارهاى بشرى است.» (ص 4905)

عمران صلاحى در مقدمه ‏ى کتاب «طنزآوران امروز ایران» این گونه نظر دارند: «مى‏ توانیم چهار اصطلاح هَجو، طَنز، هَزل و فُکاهه را به عبارتِ امروز، این طور تعریف کنیم:

    هجو، یعنى به تمسخر گرفتنِ عیب‏ ها و نقص‏ ها به‏ منظور تحقیر و تنبیه، از روى غرضِ شخصى؛ و آن ضدِ مَدح است.

طنز، یعنى به تمسخر گرفتنِ عیب‏ ها و نقص‏ ها به‏ منظور تحقیر و تنبیه، از روى غرضِ اجتماعى؛ و آن صورتِ تکامل‏ یافته‏ ى هجو است.

هَزْل، یعنى شوخى رکیک به منظور تفریح و نشاط، در سطحى محدود و خصوصى؛ و آن ضد جِدّ است.

فُکاهه، یعنى شوخى معتدل به منظور تفریح و نشاط، در سطحى نامحدود و عمومى؛ و آن صورت تکامل‏ یافته‏ ى هَزْل است.

    به‏ عبارتِ دیگر:

    طنز، هجوى است از روى غرضِ اجتماعى.

    فکاهه، هَزْلى است داراى جنبه‏ ى عمومى.

    به طورى که از این تعریف‏ ها برمى‏ آید در هجو و طنز، نیش وجود دارد و در هَزْل و فُکاهه، نوش. به‏ عبارتِ دیگر، خنده‏ ى هَزْل و فُکاهه، نوشخند است و خنده‏ ى هجو و طنز، نیشخند.»

نظر دکتر سیدعلى موسوى گرمارودى: «به‏ نظرِ من کمدى، چه در شعر و چه در نثر و چه در هنرِ نمایش، به سه دسته‏ ى اصلى تقسیم مى‏ شود: طنز، هَزل و هجو. هر یک از این سه، زیرمجموعه‏ هایى دارد:

زیر مجموعه‏ هاى طنز عبارتند از: لطیفه، ظریفه، مُطایبه، بَذله، شوخى، تَعریض، تَجاهُل‏ العارفِ سُقراطى، نَقیضه‏ ى طنز.

زیر مجموعه‏ هاى هَزْل عبارتند از: ذمِّ شبیه به مَدح، مَدحِ شبیه به ذَمّ، مَزاح، ضِحک، سُخریّه، ،تَهَکُّم، اُشتُلُم، تَسَخُرزدن، ریشخند، طعنه، کنایه، بیغاره یا سرزنش، استهزاء، نقیضه‏ ى هَزْل.

زیر مجموعه‏ هاى هَجو عبارتند از: ژاژ، فحش، دشنام، سِقط، تَقبیح، بیهوده‏ گویى، ذَمّ، بدگویى، بدزبانى، بددهانى، تُرّهات و خُزَعبَلات، سبکسارى، فضولى، قَذْف، چَرند و پَرند، لاغ، گستاخى، لودگى، لعن و طعن، هرزه لافى، هرزه درایى، اِسْتِهجان و نقیضه‏ ى هجو.

تا که کشکول و صاحبش این‌جاست
کاتب با‌وقار یعنی کشک