شیوه فنی نمایشنامه خوانی

از پایان تا آغاز و از آغاز تا پایان

Backwards and Forwards: A Technical Manual for Reading Plays

دیوید بال

|    دیوید بال، استاد سابق نمایشنامه‌نویسی، بازیگری و تاریخ تئاتر دانشگاه کارنگی ملون، برندۀ چندین جایزۀ هنری و ادبی است. او تحصیلات دانشگاهی خود را از انستیتو پلی‌تکنیک رنسیلر در رشتۀ مهندسی آغاز کرد و در دانشگاه‌های آلفرد، مریلند و کاتولیک ادامه داد و بلاخره به دریافت درجۀ دکتری تئاتر و ارتباطات از دانشگاه مینِسوتا نائل شد. بال بیش از یک صد نمایشنامه را در تئاترهای حرفه‌ای، ناحیه‌ای و دانشگاهی به روی صحنه برده است. از آن میان می‌توان به برداشت تازه‌ای از «ویتسک»، شاهکار بوشنر و نمایش تروریست، به نویسندگی خود او اشاره کرد. از آثار مهم دیگر دیوید بال می‌توان خلاف‌کار مرداب را نام برد. کتاب شیوۀ فنی نمایشنامه‌خوانی بیش از سی سال است که در دانشگاه‌ها و مدارس تئاتر تدریس می‌شود و از جمله کتاب‌های پرفروش تاریخ تئاتر آمریکا به حساب می‌آید.

محمود کریمی‌حکاک

محمود کریمی‌حکاک، شاعر، نویسنده، مترجم و استاد دانشگاه، متولد ۱۳۲۶ در مشهد و دارای مدرک دکتری در رشته آموزش هنرهای خلاق از دانشگاه راتگرز (Rutgers University) ایالت نیوجرسی در کشور ایالات متحده و همچنین استاد تئاتر و سینما در دپارتمان هنرهای خلاق کالج سی‌ینای نیویورک (Siena College) است. و همچنین رئیس سازمان غیرانتفاعی «آزادی فرهنگ پنهان» است. کریمی‌حکاک تا کنون نمایشنامه‌های بسیاری نوشته و کارگردانی کرده است. از این میان می‌توان به «هملت ایران» و «ایفی‌ژنی: یک اسطورۀ معاصر» اشاره کرد. او همچنین بیش از پنجاه مقاله، نقد و مصاحبه در فصلنامه‌ها، مجلات و روزنامه‌ها در ایران، اروپا و امریکا نوشته است. از میان ترجمۀ‌های این نویسنده می‌توان به ترجمۀ رویای شب نیمه تابستان (ل‍وح‌ س‍ی‍م‍ی‍ن‌) و شیوۀ فنی نمایشنامه‌خوانی اشاره کرد.

|     شیوه فنی نمایشنامه‌خوانی راهنمایی است دقیق و موجز برای دانشجویان و دیگر دست‌اندرکاران تئاتر، که آنها را در خوانش و درک بهتر جزئیات نهفته در یک نمایشنامه راهنمایی می‌کند. این جزوۀ به ظاهر مختصر ابزاری معرفی می‌کند که بازیگران، کارگردانان و طراحان با کمک آن می‌توانند ساختار یک نمایش را گام به گام از نوشته تا اجرا، به دور از لغزش‌های ناشی از بی‌دانشی و ناآگاهی طی کرده و در پیچاپیچ این مسیر از کشف زیبایی‌های آشکار و نهان آن لذت ببرند.

|     این کتاب جایگزین تحقیقات و مطالعات شناخت ساختمان یک اثر نمایشی نیست، بلکه دسته کلیدی را می‌ماند که در به صحنه آوردن یک نمایش به گشایش درهای بسته در طول این مسیر کمکی اساسی و کم‌نظیر خواهد کرد.

|     دیوید بال در این کتاب نه تنها هنرمندان تئاتر را در بسط و ارائه کامل خلاقیت خود یاری می‌دهد، بلکه به تماشاچی تئاتر نیز کمک می‌کند که زیروبم این هنر را بشناسد، درک خود را از محدودۀ یک تماشاچی صرف تا منتقدی آگاه بالا برده و از لحظه لحظۀ نمایش لذت ببرد.