همزاد

همزاد در سی ام ژانویه ی ۱۸۴۶ منتشر شد، پانزده روز پس از انتشار اولین داستان داستایفسکی. این رمان ماجرای تکوین و تحول جنون آقای گالیادکین، یک کارمند اداره، است. داستایفسکی، در آغاز کار نویسندگی، در این کتاب با استاد خود، گوگول، به رقابت برخاسته و میان این اثر و داستان های «یادداشت های یک دیوانه»، «شنل» و «دماغ» تشابه هایی به چشم می خورد. گالیادکین آدمی خیلی معمولی است که دچار توهم می شود و شخصی چون خودش را می بیند. نفوذ گوگول در نویسندگان بعد از خود مسلم است اما این نفوذ در داستایفسکی بیش از پیش به چشم می آید؛ مثلاً در داستان «دماغ»، اثر گوگول، ماجرای جدا شدن بخشی از بدن یک کارمند روی می دهد و در همزاد، اثر داستایفسکی، روان کارمند است که دو نیم می شود. در هر دو ماجرا خصوصیاتِ دو بخش جداشده ضد هم است.