دگرگونی

"دگرگونی" روایت زندگی مرد میانسالی است که درگیرودار ماجرای عاشقانه ای رنگ می بازند و در جست وجوی هستی از دست رفته به درون خودش نقب می زند و در این حال و هوا آنچه به کنشی واقعی در او می انجامد واقعیت تغییر یافته اوست که در انتها منجر به تصمیمی متفاوت شود.

این کندوکاو درونی شخصیت اصلی رمان، زوال آدمی است که هیچ گاه با خودش تنها نبوده و در خیال پردازی های ماهرانه شخصی عاشق پیشه قلمداد می کرده است. او برای مقابله با واقعیات و رودررویی با آنها لحظه لحظه ی زندگی اش را همچون پلان های یک فیلم به تصویر می کشد که مخاطب از شنیدن آن به هیچ روی خسته نمی شود.

قطار نماد زندگی است، حرکت ها و سکون هایش از آن جهت به زندگی شباهت دارد که همچون زندگی تولد و مرگ را با هم دارد.

این رمان در قطار روایت می شود. لئون دلمن ماجرای عاشقانه اش که در همین قطار شروع شده را در ذهن به تصویر می کشد و مخاطب نیز به عنوان یکی از مسافران قطار پاریس- روم در کوپه درجه ی سه حضور می یابد و نامی برای خود می گزیند.

میشل بوتور به عنوان یکی از پیشگامان "رمان نو" با نگاهی منحصر و نیم نگاهی به رمان سنتی توانسته به نوعی از "رمان نو" دست پیدا کند که در نوع خود بی نظیر است و در واقع او نویسنده ای صاحب سبک است که با شیوه ای کاملاً متفاوت از پیشگامان "رمان نو" محسوب می شود.
 

"رمان نو" حکایت از نویسندگانی است که به شخصیت محوری رمان تکیه نمی کنند و روان شناختی مسائل را مهم نمی شمرند ، در "رمان نو" مساله رقابت کردن با هویت شخصی و نشان دادن زوال آدمی مهم نیست بلکه دقت هایی که در مقابل واقعیت قرار می گیرد یکی از اصولی است که آنها به آن تکیه دارند و در "دگرگونی" ما می توانیم با حضور در لایه های درونی روایت رمان به این مهم دست پیدا کنیم که قهرمان، دیگر مرکز رمان نیست و "شما" میانی بین اول شخص و سوم شخص که قهرمان رمان را مورد خطاب قرار می دهد، فاصله هایی هستند که توسط نویسنده به وجود آمده تا مرکزیت زدایی قهرمان حفظ شود. این مرکززدایی در ساختاریت متن یکی از مفاهیم کلی است که در پست مدرن به آن توجه می شود.

"دریدا" در مقاله مهم خود با نام "ساختار، نشانه و بازی در گفتمان علوم انسانی" درباره ی مرکز یا محور و کلام این گونه اظهار می دارد که " هرگز نمی توانسته در شکل یک حضور- بودن به تصویر درآمده که مرکز هیچ جای طبیعی نداشته و یک مکان تثبیت شده نبود، بلکه یک کارکرد، و نوعی نامکان است که بی نهایت جایگزینی های نشانه هایی در آن جا به بازی در می آیند."

با استناد به این فرآیند اگر داستان "دگرگونی " بخواهد فرافکنی روایتی را بدون حضور قهرمان به پایان برساند به طور یقین از عهده برآمده و موفق بوده است.

لئون دلمن تمام خاطرات را در سفر بیست و چند ساعته اش در قطار پاریس – رم همچون فیلمی به تصویر می کشد که پلان ها یکی پس از دیگری در پرده ی ذهنش به تصویر می آیند و این تغییرات همگی در دگرگونی او موثر است.

 

سسیل و هانریت هر کدام به نوعی زن های زندگی شخصیت اصلی رمان را تشکیل می دهند، و انتخاب بین معشوقه (سسیل) و هانریت (همسرش) ابتدا کاری بس دشوار جلوه می کند؛ اما با سیر خاطرات در ذهنش به این نتیجه می رسد انتخاب بین زن ها نیست بلکه تردید در انتخاب شهر رم – پاریس است .

شهر رم تجلی گاه عشق او به سسیل همان جایی است که سسیل با او به آشکارسازی رازهای شهر تاریخی رم با بناهای تاریخی همت گماشته است و معشوقه اصلی –رم- است نه سسیل . سسیل تنها راهنمای سفر اوست که به خاطر اشتراکات در هم حسی به خاطر "روم " با "دلمن" گره خورده است.