وجدان بیدار

درباره کتاب:

ژان کالوَن، از پیش گامان اصلاح دینی اروپا، از سنت کاتولیکی گری جدا می شود و دل بر اندیشه های پیش تاز بزرگانی چون لوتر و تسوینگلی می سپارد. از دیار خود به همین سبب آواره می شود و ره سپارِ تبعید می گردد و از هراسِ باورپرسیِ مخوف کلیسا، منزل به منزل هجرت می کند تا این که در سوییس، مأوی می گزیند. گرداگردِ این مصلحِ شجاع، به زودی جماعتی از اصلاح طلبان ریز و درشت را فرا می گیرند که دل در  اندیشه های آزادی خواهانه ی او سپرده اند. امّا چرخ روزگار همواره هم این سان نمی گردد و آرام آرام اتفاقات خوش آیندی می افتد. در ژنو قیامی روی می دهد و کلیساها اصلاح می شوند و مردمِ همیشه آزاد و آزادخویِ ژنو، دل به اندیشه های نو می بندند و کالون را به عنوان معلم اخلاق برمی گزینند. همچون همه ی متفکران، کالون نیز خوش تر می دارد گوشه ی عزلت خود را رها نکند و با اندیشه هایش تکلیف خود را پیش بَرَد. امّا چه کند که او خود، تربیت اخلاقی شهروندان از راه حکومت مستقیم را حقّ کلیسا و بلکه وظیفه ی کلیسا می داند و ناگزیر می شود این تکلیف جدید را گردن گذارد.

باری؛ کالون بر مسند می نشیند و خیلی زود به قرائتی جدید از آموزه های خود دست می یابد. با اعتمادی بی کران به اندیشه های خود، و با نبوغ و دوربینی ذاتی که به حق در وجود خود می یابد، تام گرایی را صلاح مملکت خویش می داند. ظرف مدت کوتاهی، مخالفان خود را به تبعید و زندان روانه می کند و باقی ماندگان را در زیر شکنجه به اعتراف وا می دارد و حذف می کند. هنر را و زیبایی را و تنوع را در ژنو یکسره ریشه کن می کند و آن ها را دشمن خود، و در نتیجه دشمن خداوند قلمداد می کند. با هر آن چه که زندگی دنیایی را زیستنی می سازد، دشمنی می ورزد و رحم را مخلوق شیطان معرفی می کند و آشکارا خوش تر می دارد بی گناهی را بر سر دار ببیند تا گناه کاری را رها. آزادی تفکر را که روزگاری برای آن به مبارزه برخاسته بود، با صراحت محکوم می کند و اطاعت محض را از رعیت خویش می خواهد.