اقتصاد برای همه

بسیاری از افراد دوست دارند که از بحث های اقتصادی که در رسانه ها درمی گیرد سردرآورند. دوست دارند معنای آمار و ارقام اقتصاد کلان را بفهمند و دلالت آن را در زندگی روزمره شان متوجه شوند. تاکنون کتابی که به شکل رضایت بخشی به این افراد در جهت تحقق این هدف یاری رساند وجود نداشت. کتاب های اقتصادی یا بسیار پیچیده و فنی هستند و یا کتاب هایی مقدماتی اند اما معطوف به اقتصاد کشورهای غربی، خصوصاً آمریکا نوشته شده اند و خواننده حتی اگر حوصله کند که فرمول ها و نمودارهای آن را بفهمد ربط آن مطالب را به وضعیت اقتصاد ایران و مباحث روز در نمی یابد.

از سوی دیگر سال هاست که مباحث اقتصاد ایران را از نزدیک دنبال می کنم و طی ۸ سال گذشته بیش از ۳۰۰ سرمقاله و مطلب در روزنامه های اقتصادی و رسانه های عمومی در مورد سیاست های اقتصادی منتشر کرده ام. وبلاگ اقتصادی «دوستدار سقراط» نیز از ۱۰ سال پیش تاکنون در همین جهت فعال بوده است. در این مدت پیوسته با این واقعیت روبرو بوده ام که اگر مبانی اقتصاد به درستی برای افراد تشریح نشود امکان تشخیص صحیح سیاست های اقتصادی غلط از درست را نخواهند داشت و افراد به سادگی فریب سخنان زیبا و یا وعده های فریبنده و مردم پسند را می خورند. تجربه نوشتن در روزنامه ها و رسانه های عمومی به من آموخت تا چگونه با مخاطبان غیراقتصادخوانده باید ارتباط برقرار کرد و چگونه مباحث تخصصی و پیچیده را به زبان ساده بیان نمود.

کمبود یادشده و توانی که در خود سراغ داشتم مرا بر آن داشت تا کتابی تحت عنوان اقتصاد برای همه تدوین کنم. جلد اول آن که به اقتصاد کلان اختصاص یافته اخیراً توسط انتشارات ترمه منتشر شده است. نسخه پیش نویس کتاب را به اساتید معروف اقتصاد کشور عرضه کردم و تأیید آن ها را دریافت کردم. وسواس من موجب شد تا آن را به دکتر صالحی اصفهانی استاد دانشگاه ایلی نوی آمریکا نشان دهم و همین امر زمینه ساز نزدیک به ۵۰ ساعت مباحثات تلفنی و گاه حضوری شد. 

ایشان با دقت نظر مثال زدنی و دانش قابل تحسینی که داشتند در بهبود، اصلاح و تکمیل کتاب بسیار یاری کردند و نهایتاً نیز مقدمه ای عمیق و خواندنی بر کتاب نوشتند. دکتر هادی صالحی اصفهانی در بخشی از مقدمه نگاشته اند: 

«امروزه علم اقتصاد موفق ترین علم در میان علوم اجتماعی ارزیابی می شود چراکه با اتکا به ابزار ریاضی توانسته روش هایی اصولی برای مطالعه، تبیین و پیشبینی پدیده های اجتماعی ارائه کند. اما پیشرفت آن، همزبانی میان دانش آموختگان رشته اقتصاد و توده مردم را بیش از پیش کاهش داده است. قریب به یک دهه است که اقتصاددانان در آمریکا و اروپا متوجه این نقطه ضعف شده اند و قدم هایی در جهت رفع این خلأ برداشته اند، ولی این فاصله کماکان بسیار عظیم است و نیاز است تا گام های خیلی بیشتری در این راستا برداشته شود.

متأسفانه در ایران نیز همین مشکل با پیچیدگی بیشتری مطرح است چون در تمام سطوح، آموزش علم اقتصاد بسیار محدودتر و نارساتر است و از این جهت خلأهای بزرگ تری حس می شود. من نخستین بار چند سال پیش پیش نویس کتاب حاضر را دیدم و ارائه نسخه نهایی آن را به عموم گام بسیار مثبتی ارزیابی کردم و متوجه شدم که قلم ساده و روان آقای دکتر سرزعیم دربیان مؤثر و همه فهم مباحث پیچیده اقتصاد توانمند است. لذا ایشان را به تکمیل و ادامه کار تشویق کردم و خودم نیز به سهم خود در بهبود آن مشارکت ورزیدم.

به عنوان یک ناظر بیرونی مشکلی که در عرصه اندیشه اقتصادی در ایران مشاهده می¬کنم درک محدود مباحث اقتصادی در میان شهروندان و سیاست گذاران است که نتیجه آن افراط و تفریط و ناکارایی رویکردهای اتخاذشده به سیاست اقتصادی است. این جانب با توجه به استعداد و علاقه¬ای که در آقای سرزعیم مشاهده کردم به تفصیل با ایشان درباره موارد شکست بازار و ملزومات مقابله با آن ها سخن گفتم که ماحصل این گفتگوها به اشکال مختلف در جای¬جای کتاب منعکس گردیده است.»

ان شاءلله با حسن استقبال مخاطبین جلد دوم آن نیز که به اقتصاد خرد می پردازد منتشر خواهد شد. فهرست مطالب کتاب نیز به شرح زیر است:

مقدمه نویسنده

مقدمه دکتر هادی صالحی اصفهانی

۱- سیاست‏های معطوف به رشد اقتصادی

۲- سیاست پولی ناظر بر نرخ بهره

۳- سیاست‏ پولی ناظر به مهار تورم

۴- سیاست ارزی

۵- سیاست‏های ناظر بر کاهش مداخلات دولت

۶- سیاست‏های ناظر بر ایجاد رقابت و انحصار زدایی

۷- سیاست مالی

۸- سیاست‏های تجاری

۹- سیاست‏های معطوف به اشتغال

۱۰- سیاست‏های معطوف به تحقق عدالت اجتماعی

جمع بندی و نتیجه گیری

* معرفی کتاب از الف کتاب