منشا کیهان

درباره کتاب:

حسن فتاحی مترجم این اثر درباره کتاب منشاء کیهان عنوان کرده است: این کتاب یکی از سری کتاب های «جهان اخترشناسان» است که طی سال های اخیر در سطح بین المللی توسط انتشارات اشپینگر چاپ شده است.

وی افزود: نویسنده ی این کتاب یکی از اعضای هیات علمی بخش فیزیک و ستاره شناسی دانشگاه کاردیف انگلستان است. کتاب در حالی که جدید ترین تحقیقات اخترشناسی را عرضه می دارد، همزمان به شکل هنرمندانه ای مشکلات و موفقیت ها و مسیر علمی را که اخترشناسان طی کرده اند، را نیز بیان می کند. به ویژه آن که رویکرد کتاب، اخترشناسی رصدی است.

وی ادامه داد: کتاب از چهاربخش اصلی تشکیل شده است:بخش اول به منشأ سیارات و چگونگی شکل گیری آن می پردازد و بعد از بیان یک گزارش علمی-تاریخی پیرامون سیارات، نظریات نوین علمی درباره ی چگونگی شکل گیری منظومه ی شمسی را بیان می کند و پس از آن بحث بسیار نوپا و پویای سیارات خورشیدی را مطرح کرده و چگونگی یافتن سیارات پیرامون دیگر ستاره ها را شرح می دهد. چه بسا در این تحقیقات مهیج، روزی پاسخ این سوال مهم را بیابیم که آیا در کیهان تنها هستیم؟

وی تصریح کرد: بخش دوم کتاب به بررسی ماهیت و تحول ستارگان می پردازد و خوانندگان را از نظر علمی با آن نقطه های نورانی که هر شب بالای سر می بینند، آشنا می کند. ستارگان از چه چیزی تشکیل شده اند، از کجا آمده اند، پایان کارشان چگونه خواهد بود؟ بخش سوم نیز شامل بررسی تکامل کهکشان هاست. کهکشان ها مانند مجتمع های مسکونی در انواع و اندازه های مختلف هستند که ستارگان در آن سکنی گزیده اند. در این بخش سفری علمی و خیال انگیز از خانه ی دوست داشتنی خودمان یعنی کهکشان راه شیری به کهکشان های دوردست خواهیم داشت و با ساختار، ویژگی ها و طبقه بندی آن ها و تأثیر شگرف شان در ارتقا شناخت علمی ما از کیهان آشنا خواهیم شد.

فتاحی یاد آور شد: بخش چهارم و پایانی کتاب به مبحث پرمخاطره و سوال برانگیز کیهان شناسی اختصاص دارد. کیهان شناسی بخش جذابی از دنیای ستاره شناسی است که در پی پاسخ گویی به سوالاتی درباره ی کل جهان هستی است. از چگونگی وجود کیهان گرفته تا پایان آن.

این مترجم سپس عنوان کرد: کیهان شناسی گاهی آن چنان با ریاضیات پیچیده در هم می آمیزد که بزرگترین ریاضی دانان و فیزیک دانان را به مبارزه می طلبد و گاهی عمیقاً با فلسفه به عنوان ناب ترین محصول اندیشه ی انسان خردمند پهلو به پهلو می زند. در این بخش از کتاب می آموزیم که جهان هستی چگونه خلق شده است، در ابتدایی ترین لحظات آفرینش چه وقایعی روی داده است؟ عناصر سازنده ی گیتی چه چیزهایی هستند و چرا کیهان در حال انبساط است؟ و سوالات بسیار دیگر. همزمان به شکلی تاریخی پا به پای دانشمندان درباره ی نحوه ی کارشان و حتی خصوصیات اخلاقی شان آشنا می شویم.

در بخشی از متن این اثر می خوانیم :« فرض کنید شما، اخترشناسی روی سیاره ای نزدیک آلفا قنطورس هستید که دنبال سیاره هایی اطراف دیگر ستاره ها می گردد. شما به ستاره ای که در فاصله ی چهارسال نوری قرار دارد علاقه مند می شوید (منظور خورشید منظومه ی شمسی)، زیرا کاملاً به ستاره ی خودتان شبیه است و بنابراین ممکن است سیارات مناسبی جهت داشتن زندگی شبیه زندگی آلفا قنطورس داشته باشید. با پیش بینی کامل، این ستاره را با استفاده از تکنیک دوپلر مشاهده می کنید. با این وجود بعد از یک ماه مشاهدات دقیق، شما هیچ تغییری در مکان خطوط طیف ستاره ندیده اید، نتیجه می گیرید که در کمال ناامیدی ستاره هیچ سیاره ای ندارد. چرا؟

 دلیل این نتیجه ی عجیب (منظومه ی شمسی روی هم رفته دارای چندین سیاره ی بزرگ است)، این است که اندازه ی لرزش ستاره فقط به جرم سیاره بستگی ندارد. این مقدار به فاصله ی سیاره از ستاره نیز وابسته است: فاصله ی بیشتر از ستاره، نیروی گرانشی ضعیف تر میان این دو و تغییرات کوچک تر در طول موج های خطوط طیفی ستاره را منجر خواهد شد. سیارات غول نزدیک ستاره ها (مشتری گون های داغ) به راحتی کشف شدند، زیرا هم بزرگ هستند و هم به ستاره شان خیلی نزدیک و بنابراین سیگنال های دوپلری بزرگ تولید می کنند. سیستم های سیاره ای نظیر سیستم ما به سختی کشف می شوند. ممکن است یک نفر اهل آلفا قنطورس با تکنولوژی پیشرفته تری بتواند فقط مشتری را حس کند ولی اگر مشتری از خورشید خیلی دور یا کمی کوچک تر بود، او حتماً شکست می خورد. سیاراتی مانند زمین، البته با جرمی کمتر از یک صدم جرم مشتری غیر ممکن است نمایان شوند و...»