آیا کتاب را خواندهاید؟
میخواهم بخوانم
در حال خواندن
خواندم
میخواهم بخوانم
در حال خواندن
خواندم
آیا کتاب را دوست داشتید؟
دوست داشتم
دوست نداشتم
دوست داشتم
دوست نداشتم
0
0
0
2
0
فر و فرهنگ و رای
امتیاز محصول:
(هنوز کسی امتیاز نداده است)
دسته بندی:
شعر کلاسیک ایران
ویژگیهای محصول:
کد کالا:
101091
شابک:
نویسنده:
انتشارات:
موضوع:
شعر فارسی - قرن 4
سال انتشار:
1391
جلد:
شومیز
قطع:
وزیری
تعداد صفحه:
234
شماره چاپ:
1
وزن:
300 گرم
قیمت محصول:
65,000 ریال
موجود نیست
درباره فر و فرهنگ و رای:
شاهنامه فردوسی ازجمله کتابهایی است که در خانه هر ایرانی، چه اهل کتاب باشد و چه نباشد (همانند دیوان حافظ) پیدا میشود؛ کتابی که در نوع خود شناسنامه تاریخی و فرهنگی مردم این دیار محسوب شده و در اوج زیبایی شعر فارسی به نظم درآمده است.
اگر از حقیقت نگذریم، در این روزگار، شاهنامه هم همانند بسیاری از کتاب ها؛ کمتر خوانده میشود و اگر هنوز در خانه اغلب مردم یافت میشود بیشتر تزئینی است. اما چند دهه پیش ازاین، شاهنامه بازندگی و سنتهای مردم از هر قشر و طبقهای پیوندی محکم داشت. ازجمله منابعی بود که درسهای انسانی و اخلاقی فراوان به توده مردم می آموخت.
از نقل نقالان در قهوه خانه که سرگرمی روزگار غیاب رسانههای سرگرمی ساز امروزین بود که بگذریم، شاهنامه همراه و همپای مردم، گرمابخش شبهای بلند زمستان بود. دور کرسی، کوچک ترها پای نقل و سخن بزرگ ترها و شاهنامهخوانیشان مینشستند و در این شبهای دورهمی، مردم نه فقط سرگرم میشدند که خود و گذشته پرشکوهشان را بیش ازپیش میشناختند.
برخی به غلط به این باورند که شاهنامه کتابی در ستایش شاهان است و ازاین رو آموزههایش چندان خورند جامعه اسلامی نیست. این درحالیست که شاهنامه روایت تاریخ اسطورهها و بزرگ مردان تاریخ کهن سرزمین ماست؛ مردمی که مسلمانی خود میبالند و بر آن قدر بسیار قائل اند، چنان که همواره از شأن ایرانی خود نیز بسیار خرسند بودهاند.
با این حساب دور از ذهن نیست اگر کتاب محبوب دیرینهشان نیز از چنین رنگ و بویی برخوردار باشد. برخلاف آنچه برخی بدان اشاراتی داشتهاند، رد تأثیرپذیری فردوسی در اثر سترگش شاهنامه، از قرآن و اسلام نه تنها اندک نیست که فراوان است.
نشانههای مهر فردوسی به اسلام در جای جای شاهنامه بروز و ظهوری آشکار دارند، حتی اگر برخی آن را نشانه سنی مذهب بودن فردوسی بدانند، چه باک! که در رد آن نیز نشانههایی از ارادت او را به شیعیان و بهویژه امیر مؤمنان علی (ع) یافت میشود:
منم بندهی اهل بیت نبی / سرایندهی خاک پای وصی
براین زادم و هم براین بگذرم / چنان دان که خاک پی حیدرم
«فرو فرهنگ ورای» اثری است که در آن نویسنده میکوشد، به طور مستقیم و غیرمستقیم پاسخگوی چنین سؤالاتی باشد. آنان که با فردوسی دم خور بودهاند، شاید شنیده باشند که در آن بخشها که به تاریخ ایران پیش از اسلام پرداخته، عمده منبعی که داشته کتاب «خوتای نامک» یا خدای نامه بوده که در عهد ساسانی نوشته شده است. البته او به این متن بسنده نکرده، دامنه اطلاعاتش بامطالعه منابع دیگر و سیروسفر و ملاقات با خردمندان روزگار خویش بسیار وسیع بوده است.
اما گذشته از نشانه های ایران باستان، در شاهنامه نشانههای ایران پس از اسلام نیز فراوان اند. شاید این سؤال به ذهن شما هم خطور کرده باشد که در کتاب شاهنامه با انبوهی از آموزههای اخلاقی و انسانی که در خلال روایت داستان هایی حماسی به مخاطب ارائه شده اند، فردوسی تا چه اندازه از منابع اسلامی، به خصوص قرآن کریم و یا آموزههای شیعیان و برای نمونه از نهج البلاغه بهره برده است.
محمدکاظم دهقانیان در پژوهشی که تحت عنوان « فرو فرهنگ ورای» به همت نشر نوید شیراز منتشر کرده؛ در تلاش است که خطوط تشابه یا تأثیرپذیری شاهنامه از منابع مهم اسلامی از قرآن، نهج البلاغه یا سنت و روایات و ... را ردیابی و به صورتی موضوعی و محققانه دسته بندی و به مخاطب ارائه کند.
نوشتن این کتاب بیش از یک سال و نیم وقت گرفته که هشت ماه آن را نویسنده (به گفته خود) صرف بازخوانی و غور در شاهنامه کرده و ابیات آن را به تفکیک مضامین موردنظر خویش دسته بندی کرده است. آنگاه با استفاده از منابعی همچون، نهج البلاغه، غرور الحکم، اصول کافی و میزان الحکمه و ... این ابیات را مورد بررسی قرار داده و با مطابقت آن ها توانسته، آن دسته از ابیات شاهنامه را که با استناد به این منابع تحت تأثیر قرآن کریم، احادیث و روایت و... سروده شدهاند، شناسایی کرده و با توجه به دسته بندی مضمونیشان در کتاب نقل کند.
نویسنده کتاب را در ده بخش به تفکیک موضوعی به نگارش درآورده است: ستایش خداوند، ستایش حضرت محمد (ص) و امام علی (ع)، دانش، خرد، دبیری و نویسندگی، دنیا، مرگ و پیری، فضایل اخلاق و رذایل اخلاقی. نویسنده ذیل هر بخش که به یک گروه موضوعی اختصاص دارد، به شکلی جزئینگرا نه تر به جداسازی مفاهیم مختلف پرداخته است. شیوه کار او بدین گونه بوده که ابتدا به شرح و توضیح هر یک از موارد پرداخته، سپس نمونه های آن را از منابع اسلامی استخراج کرده و در نهایت ابیاتی را که در شاهنامه برخوردار چنین بار معنایی یافته ذکر کرده است.
سرانجام اینکه برخلاف تصور برخی که گمان بر این دارند که در شاهنامهمایههای مذهبی در برابر مایههای ملی بسیار کمرنگ است، تحقیق ارزنده کاظم دهقانیان فرد نشان از آن دارد که فردوسی پابه پای ارزش های ایراین و ملی به ارزشهای دینی و اسلامی اهمیت داده و آن دو را جدا از هم نمیدیده است.
* معرفی کتاب از الفِ کتاب