آیا کتاب را خوانده‌اید؟
آیا کتاب را خوانده‌اید؟
می‌خواهم بخوانم
می‌خواهم بخوانم
در حال خواندن
در حال خواندن
خواندم
خواندم
می‌خواهم بخوانم می‌خواهم بخوانم
در حال خواندن در حال خواندن
خواندم خواندم
آیا کتاب را دوست داشتید؟
آیا کتاب را دوست داشتید؟
دوست داشتم
دوست داشتم
دوست نداشتم
دوست نداشتم
دوست داشتم دوست داشتم
دوست نداشتم دوست نداشتم
می‌خواهم بخوانم 0
در حال خواندن 0
خواندم 0
دوست داشتم 27
دوست نداشتم 0

اخلاق دین شناسی

امتیاز محصول:
(2 نفر امتیاز داده‌اند)
دسته بندی:
دین
ویژگی‌های محصول:
کد کالا:
95455
شابک:
9786005747003
انتشارات:
موضوع:
دین و اخلاق
زبان:
فارسي
جلد:
نرم
قطع:
رقعی
تعداد صفحه:
604
طول:
21.5
عرض:
14.5
ارتفاع:
2.8
وزن:
677 گرم
قیمت محصول:
2,500,000 ریال
موجود نیست
درباره اخلاق دین شناسی:
اخیراً کتابی در فضای فکری- فرهنگی ایران ظاهر شد که گمان می رفت انقلابی در فضای اندیشه ایجاد کند، امّا ظاهراً تاکنون اقبالی در خور انتظار یافته است. شاید بتوان علّت این بداقبالی را در خود کتاب یافت. «اخلاق دین شناسی» کتابی است که به دور از هرگونه فضای ایدئولوژیک و شعاری، یکی از مهم ترین و سرنوشت-سازترین مباحث حوزه اندیشه در دوران معاصر را به طور بسیار دقیق و جدّی به شیوه ای کاملاً علمی و آکادمیک و در سنت فلسفه تحلیلی وا می کاود. 
 
ازآنجایی که این اثر محصول چند دهه کار و پژوهش نویسنده دانشمند خود در دانش های فقه، اصول فقه، کلام، فلسفه دین و به ویژه فلسفه اخلاق است، بسیار قوی و پخته و بدون هرگونه پیچیدگی و ابهام قلمی نگارش یافته است. با چنین مایه ای به نظر می رسد کسانی توان درک کامل آن را دارند که در یک کلام هم در مباحث جدید و هم در مباحث سنتی دستی داشته باشند. امّا -چنانکه افتد و دانی- آشنایان با مباحث سنتی به مباحث جدید بی توجه اند و آشنایان به مباحث جدید از مباحث سنتی غافل اند.
 
خلاصه کتاب در یک کلام این است که اگر متدولوژی استنباط دین به طور اعم و گزاره های فقهی به طور اخص، عقیم، معیوب و ناقص باشد، هرقدر هم که متخصصان و فقیهان، ممحّض در آن متدولوژی و دارای ملکه اجتهاد و تجربه کار با آن باشند، فرقی نمی کند و خروجی چنین اجتهادی به هیچ وجه قابل استناد به شارع نیست.
 
مدّعای کتاب اخلاق دین شناسی این است که روش شناسی استنباط احکام دینی و دستگاه اجتهاد موجود در دست فقیهان معیوب و ناقص است و نیازمند بازاندیشی، اصلاح، ترمیم، بازسازی و بازتولید. به این مدّعا می توان از زاویه های مختلفی پرداخت. این اثر، از منظر فلسفه اخلاق و معرفت شناسی آن را کاویده و مدلّل کرده است. اخلاق دین شناسی دومین کتاب منتشرشده از سه گانه ای از مؤلف است که همدیگر را تکمیل می کنند. اولین کتاب با عنوان «دین در ترازوی اخلاق» پیشتر منتشرشده بود و سومین کتاب؛ «اخلاق دین داری» هنوز به طبع نرسیده است. 
 
در کتاب دین در ترازوی اخلاق، همه انواع وابستگی اخلاق به دین نفی شده و استدلال شده است که در مقام «ثبوت و وجود شناسی»، خدای اخلاق بر خدای شارع یا خدای فقه تقدم دارد و بنابراین، احکام فقهی در مقام ثبوت امکان ندارد که ناقض احکام اخلاقی باشد. در کتاب اخلاق دین شناسی، همان مبحث ولی این بار در مقام «اثبات و معرفت شناسی» پیگیری شده و به سود این مدّعا استدلال شده است که در مقام کشف و استنباط، احکام فقهی با توجه به احکام و شهود اخلاقی قابلیت ابطال دارند و بدین وسیله سیمای جدیدتر و دقیق تری از قاعده «ملازمه میان حکم عقل و حکم شرع» ترسیم شده است. به این ترتیب، کل فقه موجود در این زمان، باید از این زاویه مورد بازرسی و بازبینی و تجدیدنظر کامل قرار گیرد.
 
کتاب بحثی سهل و ممتنع مطرح می کند که در صورت پذیرش به سادگی می تواند نظام فقهی موجود را دچار تغییر بنیادین و اساساً دگردیسی کامل کند. مؤلف همانند سایر فقها، تعارض یک حکم عقلی قطعی (مثلاً عقل اخلاقی) را با یک حکم نقلی قطعی غیرممکن می داند، امّا در برخی فروض دیگر مسئله، نظر کاملاً متفاوتی دارد. روشن است که در صورت تعارض یک حکم قطعی عقلی با یک حکم نقلی ظنی، و یا تعارض یک حکم نقلی قطعی با یک حکم عقلی ظنی، تقدم و ترجیح با حکم قطعی است؛ ولی: «درصورتی که حکم عقلی ظنی با یک حکم نقلی ظنی در تعارض قرار بگیرد، تقدم و ترجیح با کدام یک است؟» در اینجا پاسخ سهل و ممتنعِ مؤلف این است که «تقدم و ترجیح با ظن قوی تر است -فارغ از عقلی یا نقلی بودنش- و نه لزوماً و دائماً با نقل ظنی. و البته درصورتی که ظنون با هم کاملاً برابر باشند، هیچ کدام به لحاظ نظری بر دیگری ترجیح ندارند.»
 
اگر همین یک نکته ساده را بپذیریم که ترجیح در مقام تعارض ظنون عقلی و نقلی با ظنی است که قوی تر باشد و نیز دو مقدمه زیر را بدان اضافه کنیم که:
اولاً، تقریباً تمام یا غالب فقه موجود، حاصل جمع و تفریق ظنون است نه احکام یقینی و ثانیاً، در بسیاری موارد -در مقام بحث مصداقی و صغروی- ظنِّ حاصل از یک دانش چند ده یا چند صدساله بشری که خرد جمعی بشر با متدولوژی مضبوط خود فراهم آورده است -مثل بسیاری از شاخه های علوم انسانی- از ظنِّ حاصل از اخبار آحاد بسیار قوی تر است، آنگاه نتیجه می گیریم که در مقام اجتهاد و انتساب فرآورده های متدولوژی استنباط احکام دین، در خیلی از موارد -بیشتر از آنچه در ابتدا به نظر می آید- شاید ترجیح با ظنِّ حاصل از علوم تحول یافته فعلیِ بشری باشد و نه مفاد و ظنون حاصل از اخبار آحاد. در این صورت چهره احکام دین کاملاً عوض خواهد شد.
 
همچنین در کتاب حاضر، با پذیرش اصل «تفکیک بین ذاتی و عرضی دین» یا همان «تفکیک بخش منطقه ای (locality) و بخش جهان شمول (universality) دین»، مؤلف درصدد برآمده که ملاک هایی برای تشخیص و تمییز آن ها در مقام اجتهاد عرضه کند؛ زیرا بسیاری از احکام فقهی موجود که گمان می رود ذاتی دین و احکامی جهان شمول هستند، کاملاً عرضی دین و احکامی صرفاً منطقه ای هستند و ازاین رو در انتسابشان به شارع باید بازنگری جدّی صورت گیرد.
 
ویژگی برجسته دیگر این کتاب، به دست دادن نظریه جایگزینی برای روش شناسی استنباط صحیح از دین- خصوصاً در باب استخراج گزاره های فقهی به نام «اجتهاد به مثابه ترجمه فرهنگی» است. در این راستا، دو نظریه «قبض و بسط تئوریک شریعت» و «بسط تجربه نبوی» که پیشتر توسط برخی نویسندگان مطرح شده بود، مورد نقادی قرار می گیرند و سپس با اصلاحات دقیق، به نوعی بازسازی و تصحیح و تکمیل می شوند.
 
این ها بحث هایی است که مؤلف دانشمند و دقیق النظر کتاب از پایگاه فلسفه اخلاق به سودشان استدلال کرده و آن ها را موجّه نموده است. فضای علمی می-طلبد که مخالفان، در خصوص ردّ مدعیات و ادله ایشان وارد بحثی علمی، متین و محققانه شوند. خاصه آنکه غرض نگارندگان، فقط بیان جایگاه و اهمیت این کتاب است وگرنه نقد کتاب، مقام و مجال دیگری می طلبد.
 
خالی از لطف نیست اشاره شود که در کتاب حاضر، جای ایضاح تفصیلی و تدقیق مفهوم «شهودهای عقلی و اخلاقی» خالی است. البته جناب آقای دکتر فنایی اشاره هایی داشته اند که کافی به نظر نمی رسد. ایشان در باب انواع و احکام شهودهای اخلاقی در تعلیقاتشان بر کتاب فلسفه اخلاق «مری وارنوک» اشارات بیشتری دارند که می تواند برای خوانندگان مفید واقع شود.
 
همچنین به نظر می رسد که باید این بحث نیز توسط ایشان فربه می شد که با توجه به استقلال عقلانی و معرفت شناختی اخلاق از دین و نیز این معادلات در باب ظنون و ...، چگونه در نظام الاهیاتی ایشان، اصل «نبوت عامه» تبیین و اثبات می شود و نیز لازم است نشان دهند که عملاً نظریه ایشان تعطیلی شریعت را نتیجه نمی دهد.
 
با وجود این پرسش ها این کتاب باید مورد توجّه جدی قرار گیرد. به ویژه، فرهیختگان فقه باید در قبال مطالب این کتاب، موضع خود را مشخص کنند و به طور جدّی و مستدل به تحدّی آن پاسخ دهند؛ زیرا اگر مطالب این کتاب صحیح باشد، به این معناست که روش علمی حوزه های علمیه باید با طرحی تازه چیده شود.

* معرفی کتاب از الف کتاب
برچسب‌ها: