عشقی سیمای نجیب یک آنارشیست

کتاب حاضر نه تقدیس یک شاعر و نه بزرگداشت یک متوفی و نه سخت گیری نسبت به مردی است که بسیاری از ایرانیان اورا دوست دارند بی آن که به همان اندازه مشتاق خواندن آثارش باشند. «عشقی»چشم انداز گسترده ای برای تأمل در کار جهان و جامعه در برابر می نهد. و کتاب پیش رو نیز ، ارزیابی دیدگاه های اجتماعی و شرح زندگی سیاسی و ادبی او است.

میرزاده عشقی نام اصلیش «سید محمدرضا کردستانی» و فرزند «حاج سید ابوالقاسم کردستانی» بود و در تاریخ دوازدهم جمادی الآخر سال ۱۳۱۲ هجری قمری مطابق با بیستم  آذرماه ۱۲۷۳ خورشیدی و سال ۱۸۹۴ میلادی در همدان زاده شد. وی نمایشنامه نویس، شاعر دوران مشروطیت، روزنامه نگار، نویسنده و مدیر نشریه قرن بیستم بود؛ که در دوره نخست وزیری رضاخان ترور شد.

کتاب حاضر درشش فصل تنظیم شده است که عبارت اند از:
«درصحنه ی پیکار اجتماعی» ، «جهان بینی و اندیشه ی سیاسی» ، «پاره ای عقاید و احساس ها» ، «ارزش ادبی» ، «مانیفیست و بیانیه در قالب داستان منظوم»  و«تجربه ی روزنامه نگاری».

در بخشی از پیشگفتار این کتاب می خوانیم:

«برای روشن کردن سیمای عشقی باید تصویری از صحنه ی سیاسی جامعه ی ایران در دو دهه ی اول قرن بیستم به دست داد.  اما چیزی که بتوان ان را روایت دایره المعارفی از تاریخ  وقایع ایران در قرن بیستم دانست وجود ندارد. چرا که هر یک از نیروهای اجتماعی و سیاسی تصویری همخوان با ایدئولوژی خود  به دست می دهد. تصویری که ممکن است مغایر یا متفاوت با دیگر روایات باشد. بحث  در وجوه و علل این اختلافات نیز  خود کاری است مستقل و سترگ که می تواند در حد نوشتن  یک تاریخ جدید باشد....

 چندین خصوصیت شخصی و تاریخی سیمای میرزاده عشقی را از دیگر کسانی که در رده او بودند و به سرنوشتی کم و بیش شبیه او گرفتار آمدند متمایز می کند.نخست اینکه عشقی جوان مرد.این از سویی،جنبه جوانمرگی و شهادت را در تصویر او پررنگ تر می کند. و از سویی خلوص جوانانه افکار و آثارش را در تضادی شدید با روحیاتی می نهد که از آنها به عنوان مصلحت اندیشی،عقل معاش،ضرورت های شغلی،دست کشیدن از مقاومت در نتیجه خستگی یا دلزدگی و البته،مرحله تجربه اندوزی یاد می شود.عشقی ستیزه گر زیست،بی انعطاف ماند و آشتی ناپذیر مرد،حالتی که حفظ کردن آن طی سالیان دراز برای همه کس آسان نیست.»