کوچه ی پاریس

درباره کتاب:

کوچه پاریس رمانی است به قلم گیتی صفر زاده که قریب به ده سال سردبیری ماه نامه گل آقا را در غیاب کیومرث صابری بر عهده داشته است. از دیگر آثار این نویسنده که پیش از کتاب حاضر، وارد بازار نشر شده اند می توان به چگونه ترنج دانشمند شد، تیغ در کف و حذف فاصله اشاره کرد.

هر چند داشتن سابقه ای همانند سردبیری گل آقا، امکان دارد این تصور را پیش بکشد که احتمالاً با کتابی دارای مایه های طنزآمیز روبرو خواهیم شد. اما کوچه پاریس نه تنها این گونه نیست بلکه از ویژگی هایی کاملاً متفاوت برخوردار است که تصور ذهنی ما را به هم می ریزد، به خصوص اینکه با اثری دارای حال و هوای جدی و برخوردار از تِمی علمی و تخیلی روبرو می شویم.

گیتی صفر زاده کوچه پاریس، به روایت داستانی می پردازد که ماجراهای آن در دو زمان حال و صد سال بعد رخ می دهد. روزگاری که پیشرفت های علم و دانش بشر به جایی رسیده که بسیاری از ناممکن ها ممکن شده است. راوی داستان در این رمان، با یکی از ساکنان کوچه پاریس ملاقات می کند که از صد سال بعد برای پیدا کردن فردی گمشده به زمان حال آمده است. در فضایی علمی و تخیلی از این دست، دو شخصیت داستان هر یک گمشده های خود را جست وجو کرده و به این ترتیب دو خط داستانی در طول رمان در هم تنیده می شوند.

کتاب با جمله ای از ارنست همینگوی آغاز می شود «تو از آن منی و سرتاسر پاریس از آن من است». این جمله که به خوبی در پیشانی اثر نشسته، برگرفته از کتاب پاریس جشن بیکران است و به نکته ای در کتاب همینگوی ارجاع می دهد که از بار معنایی متناسبی با تم این رمان نیز برخوردار است.

این جمله از یک سو می تواند ادای دین نویسنده به پاریس و همچنین همینگوی باشد و از بعدی دیگر که مهم تر نیز هست، به ماجرای جستجو و گم شدگی عشقی قدیمی اشاره دارد. در داستان کوتاه همینگوی، راوی شرح رویارویی خود با زنی را می گوید که او را در کافه ای در پاریس می بیند. او نه نام زن را می داند و نه رابطه ای با او برقرار می کند، اما به لحاظ عاطفی در شرایطی قرار می گیرد که این زن و تصویر او به شمایلی فراموش ناشدنی در ذهنش بدل می شود. درواقع این نویسنده است که تصویر موردنظر خود را از این زن در ذهن می سازد.

این نکته در سطحی دیگر حکایت ماجراهای رمان کوچه پاریس نیز هست. کوچه ای واقعی و قدیمی در تهران که روزگاری آدم های معروفی در آن زندگی می کردند. اما گیتی صفر زاده در خط سیر داستان خود، از کوچه پاریس، کوچه دلخواه خود را ساخته است، با آدم هایی که اگرچه معروف نیستند اما او تصویری زنده از آن ها در کتابش خلق می کند.

به این ترتیب پروسه خلق ادبی به خلق واقعیت هایی درون متنی نی انجامد که موردنظر نویسنده است. کوچه پاریس در این رمان، کوچه ای است میان رویا و حقیقت؛ کوچه ای که خواننده متأثر از نویسنده، دوست دارد راهی به خود پاریس داشته باشد، راهی که اگر در واقعیت ناممکن به نظر می رسد، اما در تخیل آدمی امکان پذیراست. به خصوص آنکه نویسنده با درآمیختن واقعیت و خیال، داستان دلخواه خود را با آدم هایی که دوست داشته با دنیایی فراواقعی پیش روی مخاطب گذاشته است.

* معرفی کتاب از الف کتاب