دیدرو

دیدرو، در زمان حیات، نور دانش خویش را پنهان می‌داشت و شمار شاگردانش اندک بود. او، در نظر اغلب هم عصرانش، بیشتر ویراستار دایره‌المعارف بود تا آنچه سپس برای ما شد، یعنی مصنف کتاب‌های عمده. بسیاری از بهترین آثار او تنها پس از مرگش منتشر شد و در این دویست سال اخیر، خوانندگان خوشبخت نوشته‌هایش اندک شمار بوده‌اند. او الهام بخش گوته و شیلر و نثرنویس محبوب مارکس بود. شوق و علاقه ی وافر هگل و مارکس و انگلس به آثار دیدرو کمک کرد تا این آثار در متون مقدس سوسیالیستی جایگاهی یابد. در نظر بعضی از رمانتیک‌های متاخر، وی یکی از نیروهای طبیعت و پیشاهنگ نظریه‌ای نو در زیباشناسی بود و هست. لیبرال‌ها نیز از مشاهده‌ی اومانیسم آزاداندیشانه‌ی او دلشاد بودند. این مرد شایسته‌ی آن است که بهتر شناخته شود.