دیروز بارانی فیلمنامه

درباره کتاب:

کتاب «دیروز بارانی» به عنوان تازه ترین اثر تألیفی مشترک میان سید مهدی شجاعی و مجید مجیدی در قالب فیلمنامه که به تازگی از سوی انتشارات کتاب نیستان منتشر شده است را باید تلاشی در خور اعتنا برای تلفیق و انعکاس برخی از حس هان انسانی به دور از به سخره گرفتن و بازی نامشروع با احساس مخاطب به شمار آورد؛ تجربه ای که پیش از این در دیگر فیلمنامه های تألیفی مشترک میان شجاعی و مجیدی از جمله بدوک نیز می توان سراغی از آنها گرفت.

کتاب دیروز بارانی در بخش اول خود به انعکاس فیلمنامه ای به همین نام پرداخته است. هاشم پسرک جوانی است که با مادر خود زندگی می کند و به دلیل فقر، توانایی بستری کردن مادرش در بیمارستان را ندارد. او برای کسب درآمد به صورتی اتفاقی با پسرکی به نام علی ماشاالله آشنا می شود که به کار جمع آوری کاغذ باطله از کف خیابان ها و فروش آن مشغول است و این آشنایی منجر می شود که هاشم نیز به این کار روی بیاورد.

ماجرای این فیلمنامه درست از همین گره است که به بخش های اوج خود نزدیک می شود. هاشم و علی ماشاالله در خیابان گردی های روزانه خودشان در تهران تصویری جامع از شهری که در آن در حال زندگی هستند و می توان آن را استعاره ای از کل ایران (به زعم نویسنده و در زمان تألیف) به شمار آورد به پیش چشم مخاطب می آورند. استعاره ای که در آن می توان از سیاست تا بزهکاری و سیاهی های زندگی اجتماعی و همه چیز را کنار هم دید.

تصاویر جمع آوری پوسترهای انتخاباتی از خیابان، جمع آوری کاغذ باطله از مدراس و کتک خوردن به خاطر جمع کردن کاغذها میدان میوه و تره بار از جمله این تصاویر به شمار می روند و هنر نویسندگان این اثر در تآلیف آن بیش از هر چیز روایتگری بی طرفانه و به دور از غرض ورزی مستقیم است.

در کنار این موضوع هنرمندی نویسندگان این بخش از کتاب در توصیف موقعیت و صحنه های رخ داد بخش های داستان که در ساخت اثر منجر به ایجاد یک میزانسن دقیق می شود نیز از نقاط قابل توجه در تألیف این کتاب است.

رویکرد نویسندگان اما در دومین بخش از این کتاب که شامل فیلم نامه کوتاه «آخرین آبادی» است با کمی تغییر روبرو می شود. آخرین آبادی داستانی است سرراست و بی حاشیه درباره حال و هوای فعالیت های جهادی که در سال های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی بیش از هر دوره ای، می شد سراغی از آن گرفت و تألیف این داستان در قالب فیلمنامه را نیز می توان با هدف بستر سازی برای بازآفرینی آن به شمار آورد.

داستان آخرین آبادی روایتی است از تلاش یک معلم برای رساندن برخی ابزار و لوازم مورد نیاز برخی روستاهای دورافتاده به دست آنها که در در حین انجام، منجر به حوادثی می شود که نتیجه ای جز تقویت حس همدلی میان روستاییان و معلم به عنوان نماینده زندگی شهری، حول محور فعالیت جهادی ندارد.

دو فیلم نامه این کتاب جدای از ماهیت تصویری متن، به شکلی تألیف شده است که مخاطب آنها می تواند به سادگی نسبت به آن حس همذات پنداری داشته و آنها را در پس ذهن خود تصویر سازی نیز کند؛ تا جایی که خوانش سطور آنها برای وی دست کمی از مشاهده اثر سینمایی ساخته شده بر مبنای آن ندارد.

بخشی از فیلم نامه دیروز بارانی به شرح زیر است:

روز ـ خارجی ـ کنار پیاده رو

هاشم و علی ماشاالله از کنار پیاده رویی می گذرند. علی ماشاالله خم می شود و تکه روزنامه ای کثیف را برمی دارد. پیش از آنکه آن را به کیسه بیندازد، هاشم چشمش به تیتر روزنامه می افتد.

هاشم: ببینم! چیه؟

و تکه روزنامه را از دست او می گیرد.

علی ماشاالله: روزنامه است.

هاشم: می دونم.

علی ماشاالله: خوب، مگه چی نوشته؟

هاشم: صبر کن! (به خاطر کثیف بودن روزنامه به سختی می خواند یک ناپدری، دختر سه ساله همسرش را در رودخانه خفه کرد.

علی ماشاالله: (توجهش جلب شده) خوب؟ اسم دختره چی بوده؟

هاشم: (با بی حوصله گی آن را به داخل کیسه علی ماشاالله می اندازد) این چیزاشو که دیگه نمی نویسن. بعدشم خونده نمی شه؛ فقط خط درشتش خونده می شه.

ادامه ـ روز ـ خارجی ـ پیاده رو

هر دو مقابل دیواری که چندین پوستر نمایندگی بر روی آن زده شده، می ایستند. یکی دو تا از پوسترها خوب چسبانده نشده و در هوا باد می خورد.

هاشم: اینها هم خوب چیزاییه ها.

علی ماشاالله: مال چی هست؟

هاشم: مال نمایندگی مجلسه. اینها رو می چسبونن که مردم بهشون رأی بدن. (یکی از پوسترها را می کند)

علی ماشاالله: که چی بشه؟

هاشم: که برن مجلس.

عی ماشاالله: که چه کار کنن؟

هاشم: (بدون اعتنا) هیچی… عجب کاغذ سنگین و خوبیه. این حتماً رأی مییاره.

علی ماشاالله: (یک پوستر دیگر را می کند. شوخی هاشم را باور کرده است.) ولی این نه، این کاغذش خیلی سبکه.

کتاب فیلم نامه دیروز بارانی در ۱۱۴ صفحه و با قیمت ۶۰۰۰ تومان منتشر شده است.