مؤلف در این کتاب ابتدا به سابقهٔ فارسی دَری در آذربایجان، صوفیان آن سرزمین، اوضاع سیاسی آن دیار و حملهٔ مغولان به تبریز میپردازد و در ادامه نام و نشان شمس، تحولات روحی او، و سیر زندگانی وی را برمیرسد و سپس بزرگان آن روزگار را معرفی میکند. شرح سفر شمس به قونیه و آشنایی با مولانا مباحث بعدی کتاباند. نویسنده در ادامه تصویر مولانا در مقالات شمس و تصویر شمس در کلام مولانا را میکاود. کتاب با توصیف «جهان شادمانهٔ شمس» پی گرفته میشود و با «غروب خورشید»، شرح رحلت شمس به دیار باقی، پایان میپذیرد.