نبردهای اوباما

درباره کتاب:

نام «باب وودوارد» که به میان می‎آید، علاقه مندان سینما یاد فیلم «همه مردان رئیس جمهور» می افتند که در دهه هفتاد توسط آلن جی کاپولا ساخته شد، و رابرت ردفورد جوان با آن سیمای جذاب در نقش وودوارد ظاهر شد. هرچند چهره خود وودوارد در زندگی واقعی، جذابیت سیمای رابرت ردفورد ندارد، اما رسوایی واترگیت در آن قدر پرسروصدا بود و فیلمی که پاکولا از آن ساخت چنان به یادماندنی و تأثیرگذار از کار درآمد که وقتی صحبت از باب وودوارد و واترگیت می‎شود، بی اختیار یاد رابرت ردفورد و همه مردان رئیس جمهور می‎افتیم.

آن روزها باب وودوارد روزنامه‎نگار جوانی بود که در واشنگتن پست کار می‎کرد، پرانرژی و فرصت شناس و سر نترسی هم داشت، البته به این مجموعه باید توانایی قلم او را هم اضافه کنیم؛ یعنی همه آنچه یک روزنامه‎نگار برای پیمودن پله‎های موفقیت نیاز دارد. با چنین ویژگی‎هایی دور از انتظار نیست که وقتی نشانه‎هایی از رسوایی واترگیت را یافت، فرصت را از دست ندهد.

رسوایی واترگیت، ماجرایی‎ست که طی سال های۷۵ ــ ۱۹۷۲ در هتلی به همین نام در واشنگتن رخ داد؛ در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا تعدادی از مأموران اف بی آی وارد ساختمان هتل واترگیت، محل ستاد انتخاباتی حـزب دمـوکـرات ایالات متحده آمـریکا شدند و دستگاه های شنود کار گذاشتند و سپس اسناد و مدارکی را برای اهداف مختلف به سرقت بردند. این اقدام غیرقانونی به طور تصادفی لو رفت و بـاب وودوارد و دوستش بـرنـشتاین پیگیر ماجرا شده و با انتشار آن در واشنگتن پست، افکار عمومی را مطلع کردند. درنتیجه کار به استیضاح نیکسون کشید و او به اولین رئیس جمهور امریکا بدل شد که استعفا کرد. باوجود کنجکاوی‎های بسیار وودوارد سی سال بعد راضی شد منابع خبری خود را در ماجرای واترگیت معرفی کند.

چنین اتفاقاتی هرچند دهه یک بار اتفاق می‎افتد، گاه به شهرت روزنامه‎نگار می‎انجامد و گاه سرش بر باد می‎دهد. این دست روزنامه نگاران در غرب به روزنامه نگاران جستجوگر یا افشاگر معروف اند که بیش از کار خبری مشغول سرک کشیدن در قدرت و حکومت هستند و پرونده هایی را رمزگشایی می کنند که اهمیت سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی دارند.

از آن زمان سال ها گذشته امروز باب وودوارد ۷۰ ساله است و همچنان مشهور، ۴۰ سال در روزنامه واشنگتن پست سابقه کار دارد و از کسوت روزنامه نگار تازه‎کار به جایگاه یکی از سردبیران این روزنامه رسیده؛ او تاریخ و ادبیات انگلیسی خوانده و پیش از وارد شدن به کار روزنامه نگاری در سن ۲۷ سالگی، مدتی در نیروی دریایی آمریکا به عنوان تفنگدار خدمت کرده است. در ۳۵ سال گذشته ۱۵ کتاب نوشته است که همگی پرفروش بوده اند. در دوران ریاست جمهوری جرج بوش بارها با او مصاحبه های مفصلی انجام داد که به انتشار چهارکتاب در آن سال ها منجر شد.

سبک کار وودوارد در کتاب هایش به گونه ای ست که معمولاً از منابع بدون نام استفاده می کند و متن کتاب هایش بر اساس مصاحبه هایی با شاهدان، اشاره هایی به اسناد، یادداشت های جلسات و این قبیل منابع شکل می‎گیرد. اما شیوه‎ی نگارش او شکلی روایی و مستند گونه دارد، شخصیت‎های واقعی دنیای سیاست در آثار او به قهرمانان اثری مستند – و کم وبیش داستان‎گویانه بدل می‎شوند که نویسنده با جذابیت روایت کرده و در خلال این روایت تحلیل‎های خود را نیز ارائه می‎دهد.

در این سبک روایی شاهد بازنویسی گفتگوها میان شخصیت‎های سیاسی در فضا و مکان های اغلب محرمانه هستیم که بر اساس منابع گوناگون و دریافت نویسنده از شخص موردنظر نوشته می‎شود، منتقدانی جدی دارد؛ شاید از این منظر که نمی‎توانند به صحت گفتگوهای نقل شده در کتاب اعتماد کنند. شاید بهتر باشد که روایت‎های کتابی نظیر نبردهای اوباما را در کلیت وفادار به واقعیت بدانیم که هر چه به جزییات نزدیک می‎شود، به لحاظ سبک نویسنده شاید نعل به نعل منطبق بر اتفاقات رخ داده نباشد، اما تهی از حقیقت نیز به نظر نمی‎رسد.

به هرروی کتاب های وودوارد خوانندگان و طرفداران بسیاری دارد که بخشی از آن ها شیفته سبک نوشتن او و نوع پرورش محتوای کتاب‎هایش هستند. به واسطه همین سبک نوشتاری است که با خواندن این کتاب‎ها می توان به شناختی نسبی از بازیگران قدرت در واشنگتن رسید. این ویژگی بیش از هر کتاب دیگری در کتاب نبردهای اوباما، به صورتی برجسته به چشم می خورد.

کتاب حاضر نخستین بار در سپتامبر ۲۰۱۰ منتشر شد، وقتی هنوز رقابت های انتخابات ریاست جمهوری آغاز نشده بود. به همین خاطر نبردهای اوباما مجموعه ای از مصاحبه های وودوارد با باراک اوباما و مقامات ارشد امنیتی نظامی دولت او در یک سال و نیم اول دوره نخست ریاست جمهوری اوست. در این کتاب مشاهدات وودوارد از جلسات علنی و غیرعلنی امنیتی نظامی دولت اوباما درباره جنگ های عراق و افغانستان (طی این مدت)، چگونگی انتخاب وزرا و مقامات امنیتی و نظامی این دولت، در قالب روایت مجموعه رخدادهایی که نخستین رئیس جمهور سیاه‎پوست با آن روبه‎رو شده نقل می‎شوند.

«نبردهای اوباما» ازآن جهت جذابیت دارد که چالش های دو سال نخست ریاست جمهوری یکی از متفاوت ترین سیاستمداران آمریکایی را مقابل دید خواننده می گذارد، با خواندن این کتاب با نگرش و موضع نزدیکان اوباما در قبال این دو جنگ و چگونگی تصمیم گیری دوباره استراتژی واشنگتن آشنا می شویم. نکته مهم دیگر این کتاب این است که خواننده را در جریان رقابت های شخصی و جنگ قدرت در کاخ سفید و در محافل قدرت واشنگتن قرار می دهد. این اختلاف به ویژه میان کاخ سفید و نظامیان به صورت قابل توجهی به چشم می خورد.

مکالمات چالشی میان اوباما و مشاوران و معاونانش در جلساتی که کمتر در رسانه ها منعکس می شود، رقابت های شخصی میان معاونان و مشاوران و مصاحبه ای طولانی با اوباما که در انتهای کتاب آمده است، بر جذابیت های این کتاب می افزاید.

وودوارد همانند اغلب آمریکاییان به ویژه در سال های نخست ریاست جمهوری اوباما، دیدی تحسین آمیز نسبت به او دارد. اما این مانع از آن نیست که از لابلای روایت‎های مستند، او دریابیم اوباما دچار ضعف تصمیم گیری است و از کنترل و نفوذ عده ای از نزدیکانش تأثیر می پذیرد. بعضی نقل قول هایی که از مقامات نظامی و غیرنظامی آمریکا در متن کتاب دیده می شود، تکان دهنده است و نگاه آن ها را به تحولات داخل و خارج از آمریکا نشان می دهد، همانند نقل قولی که از زبان فرمانده آمریکایی نیروهای نظامی ناتو در افغانستان نقل شده که می گوید این جنگ نسل‎ها ادامه خواهد داشت...

*معرفی کتاب از الف