در سودای نظام داد

در ایـران، چه در دوره‌ی بـاستان و چه در دوره‌ی اسـلامی، دو مفهوم اَشَه و فره به عنوان نخستین مفاهیم برآمده از متافیزیک کیهان‌شناختی ( مفهوم نخست در بخش متقدم‌تر و مفهوم دوم در بخش متأخرتر رشد متافیزیک) در قالب‌‌هایی نو و به‌مثابه‌ی ایده‌ی مرکزی منظومه‌های فلسفی، حکمی و کلامی حضوری پایدار و پویا داشته‌اند. اشه در مفاهیم دَینا (دین) و عقل کلی، و فره در مفاهیم نور و جوهرِ حرکت جان‌مایه‌ی جریان‌های اصلی فلسفه، حکمت، کلام و عرفان نظری را ساخته‌اند. چنین سیری در متافیزیک ایرانی درک خاصی از سیاست و گرایش خاصی را در اندیشه‌ی سیاسی پدید آورده است که در این نوشته موضوع جستجوست.

این نوشته دو منظور را در این حوزه دنبال کرده است. نخست آن‌که مباحث بیشتری را به اندیشه‌ی سیاسی در ایران باستان، حیطه‌ای که هنوز کار قابل توجهی در آن صورت نگرفته است، اختصاص دهد. دیگر آن‌که منبعی باشد در دوره‌ی تحصیلات تکمیلی، که در آن بر رابطه‌ی متافیزیک ایرانی با اندیشه‌ی سیاسی تأمل شده است.