هنوز آلیس

کمتر نویسنده ای بخت آن را دارد، که با همان نخستین اثرش، از شهرتی برخوردار شود که مرزهای کشورش را درنوردیده و ابعادی جهانی پیدا کند. لیزا جنوا، نویسنده رمان «هنوز آلیس...» که با ترجمه شهین احمدی، به همت نشر معین به بازار آمده، چنین بختی داشت. 

نخستین اثر او، یعنی کتاب حاضر، در سال ۲۰۰۷ منتشر شد. استقبال از این رمان به حدی بود که هفته ها در لیست پرفروش ترین کتاب ها قرار داشت. به همین دلیل نیویورک تایمز جایزه ای به این کتاب داد. در سال ۲۰۰۸ نیز  جایزه برونته به این رمان  اختصاص یافت و بیش از پیش به شهرت «هنوز آلیس...» افزود.

به این ترتیب لیزا جنوا، دانش آموخته ی دکترای اعصاب از دانشگاه هاروارد و عضو انجمن ملی آلزایمر در ماساچوست، با نوشتن تنها یک رمان و توفیق آن، به عنوان نویسنده ای جهانی شناخته شد. موفقیتی که در واقع حاصل مضمون جالب توجه و بکر این رمان و شیوه پرورش آن در دل داستانی جذاب و پرکشش بود.

با کسب چنین موفقیت هایی عجیب نیست اگر هالیوود، که همیشه مترصد شکارِ چنین آثاری ست، به سراغ نویسنده این رمان رفته و حق امتیاز برگردان سینمایی آن را خریداری کند. در نتیجه این اقتباس، فیلمی ساخته شد که «جولیان مور» در نقش اصلی آن ظاهر شد، «الک بالدوین» و «کریستن استوارت» دیگر بازیگران فیلم بودند و «ریچارد گلاتزر» و «واش وست مورلاند» نیز کارگردانی آن را بر عهده داشتند. این فیلم نظرات مثبت زیادی کسب کرد که بی شک بخش قابل توجهی از آن، مدیون دستمایه ی غنی داستان و شخصیت های جالب توجه آن بود که بستری مناسب در اختیار بازیگران و سازندگان فیلم قرار داده بود.

«هنوز آلیس...» حکایت رویارویی یک استاد برجسته ی زبان شناسی با بیماری آلزایمر است، که به شکلی زودهنگام به سراغ او آمده است. خودآگاهیِ آلیس از این نکته که به لحاظ ذهنی، در حال زوال است. از منظر عاطفی بر او تأثیر گذاشته و روابط و مناسباتش را با دیگران نیز تحت الشعاع قرار می دهد.

رمان را از دید آلیس، شخصیت اصلی داستان روایت می شود. انتخاب این روای، نقشی کلیدی و سازنده در موفقیت رمان داشته است. چراکه آلیس به عنوان استاد دانشگاه، حرفه اش ارتباط مستقیمی با قدرت حافظه دارد. بنابراین ابتلای او به این بیماری، با واقعیت تلخی همراه است. واقعیتی که به از دست رفتن تمام اندوخته های پیشین زندگی اش اشاره دارد.

آلیس ذره ذره شاهد عمق یافتن این بیماری ست و دردمندانه به روایت بازتاب تدریجی آن در زندگی خود می پردازد. ازاین روست که مخاطب کتاب نیز ارتباط بسیار محکمی با آن برقرار می کند. به خصوص اینکه راویِ اول شخص، خواننده را مستقیم در بطن رخدادها قرار داده؛ چنانچه گویی او نیز در دل ماجرا قرار دارد و  از نزدیک شاهد و ناظر دردهایی است که راوی بدان دچار شده است. 

ظاهراً لیزا جنوا با دیدن بیماری آلزایمر مادربزرگش، به فکر نوشتن این رمان افتاده است. البته با در نظر گرفتن تمهیداتی، کوشیده به جذابیت داستان بیفزاید. او شخصیت اصلی رمان را که درگیر این بیماری است، نه یک فرد سالخورده که بیماری میان سال است، آن هم استاد دانشگاه (که همواره به دلیل توانایی ذهنی و حافظه ای موردتوجه بوده)، با چنین تمهیدی نویسنده بار تأثیرگذاری هسته ی مرکزی درام را بسیار بالابرده است.

این رمان به زبانی ساده و به دوراز پیچیدگی های فرمی نوشته شده است و خواننده به راحتی می تواند با آن ارتباط برقرار کند. بی شک از همین روست که و به تعبیر «برونا باری»، منتقد نیویورک تایمز، رمانی است که همه باید آن ها بخوانند. از این رمان ترجمه ی دیگری نیز به فارسی انجام شده، اما ترجمه حاضر از کیفیت بهتری برخوردار است.

* معرفی کتاب از الف کتاب