از نگاه جنون

کتاب از نگاه جنون شامل 23 داستان کوتاه از چهارده نویسنده‌ی آلمانی است که محمود حدادی آن‌ها را انتخاب و ترجمه کرده است. این داستان‌ها برخی نوشته‌ی نویسندگان مطرح و مشهور هستند و برخی دیگر از چهره‌های کمترشناخته‌شده‌اند. مترجم این اثر مدیر سابق گروه زبان و ادبیات آلمانی دانشگاه شهید بهشتی است که پیش از این ترجمه‌ی آثاری همچون «دیوان غربی شرقی» و «رنج‌های ورتر جوان» از یوهان ولفگانگ فون گوته از او منتشر شده است. محمود حدادی که سویه‌ی علاقه‌مندی‌اش ادبیات کلاسیک آلمان است، این بار در پی داستان‌هایی رفته که با جنون و جان‌های آشفته ارتباط می‌یابند.

جنون از دیرباز در ادبیات به شکل‌های گوناگون حضور داشته؛ ولی این مجموعه داستان آسیب‌نگارانه به جنون در دنیای مدرن پرداخته است. مترجم کتاب درباره‌ی این اثر می‌گوید: «جنون از آنجاکه بروز و نمودی به دور از معیارها و هنجارهای زندگی و روزمرگی اکثریت معاش‌اندیش جامعه دارد، از موتیف‌های پرافسون در همه‌ی هنرها ازجمله نقاشی و خاصه ادبیات است.» این مترجم تاریخچه‌ی شکل‌گیری جنون را در جامعه‌ی مدرن آلمان مسبوق به وضعیت فرهنگی و تاریخی این کشور بعد از عصر روشنگری و وضعیت متناقضی می‌داند که در یک سوی طیفش عقب‌ماندگی تاریخی مشهود است و در سوی دیگرش ایدئالیسم آلمانی. پس از این دوره نیز آلمان درگیر جنگ و پدیده‌ی فاشیسم می‌شود. درنتیجه جنون واقعیتی عینی در جامعه‌ی آلمان داشته که در ادبیات و هنر نمود پیدا کرده است.

یکی از داستان‌های محوری کتاب داستان لنس بوشنر است که براساس واقعیتی تاریخی و یادداشت‌های تیمارکنندگان این نویسنده‌ی نهضت «طوفان و طغیان» نگاشته شده است. لنس که در خانواده‌ای روحانی پرورش یافته بود، از یک طرف نمی‌خواست خواسته‌ی پدرش مبنی بر پیوستن به کسوت کشیشان را در عصر روشنگری بپذیرد و از طرف دیگر از این سرپیچی و عاق شدن از جانب پدرش احساس عذاب‌‌وجدانی شدید داشت که او را به ورطه‌ی جنون کشاند.