من آلیس نیستم ولی این جا خیلی عجیبه

درباره کتاب:

... دوباره امتحان میکنم-این بار با احتیاط به نظرم تحمل پذیر شده است. آرام پایم را روی زمین می گذارم. به نظر پاهایم با همان تماس اول عادت کرده... راه می افتم... هر قدمی که به عقب بر می دارم زمین خنگ تر میشود و پاهایم بیشتر فرو میرود. مرطوب میشود. کم کم صداهای متناوبی به گوشم می رسد که یکی دو قدم دیگر باید واضح شود... صدای دریاست!پاهایم توی ماسه است: پلانکتون ها روی پوستم می لولند. آفتاب همان آفتاب است. ظهر هم همان ظهر است... پاهایم را با لذت توی ماسه ها فرو میکنم و خنکی زیر پوستم می رود... ناگهان استخوان روی پایم آن چنان تیری میکشد که نفسم بند می آید...

شاید یکی از ویژگی های هر حضوری در سرزمین عجایب فرآیند جستجو برای کشف باشد؛ رمان « من آلیس نیستم ولی اینجا خیلی عجیبه » با تکیه بر فرم روایت های پسامدرن هم در زبان و هم در محتوای فرمِ خود، برپایه ی همین فرآیند جستجو و کشف، مخاطب را تا دقیقه های آخر به همراهی مضمون اثر با خود به خوبی همسفر می کند.

روایت به شیوه ی داستان های غنایی و از طریق روایت محدود اول شخص به ذهنی که کمینه گرایی اش محدود به ذات روایت های روانی درون گراست و شخصیت را به منزله ی نوعی حالت ذهنی تبیین و تعریف می کند، شبیه آن چه که در رمان های مدرن از جمله «وجدان زنو» به عنوان یکی از پایه ای ترین این گونه روایت ها و سپس اخلافش همچون جویس نگاره های ذهنیت گرا انسان تنها مانده با خود را با ذهنیت منفرد درونی خود، با نگاهی به نظریه ی روانکاوی فروید از طریق گوش سپردن به واگویه های ذهنی راوی در خصوص خود و هم چنین نقب زدن به روایت های دوران کودکی اش هم وامی کاود و هم منتقدانه به طنز می کشاند؛ و هم با نقدی اجتماعی به دوره ی مهمی از تاریخ معاصر که نوستالژی اش را بیشتر در فضای ذهنی کودکی هامان خواهیم یافت می پردازد.

فروید همواره به عنوان مرجع و منبع مهمی برای داستان نویسان مدرن مبدا خلق ذهنیت های منحصر، متفاوت و متضاد بوده و هست؛ ساز و کار روابط علی و معلولی قائم به ذات خود داستان از طریق نیم نگاهی به نظریه ی فروید منطق درونی خودش را به خوبی تفسیر می کند و قابل فهم و حتی توضیح پذیر می شود؛ به گونه ای که در مجرای نظر به نظریه ی فروید فهم عجیبی سرزمین عجایب قابل درک و تفسیر خواهد بود و به علاوه لذت فرآیند کشف را تقویت خواهد کرد.

در سرزمین عجایبِ «من آلیس نیستم ولی اینجا خیلی عجیبه» هر فصل کتاب مثل یکی از همین بیسکوئیت هایی که می خوریم و قد می کشیم و یا برعکس اندازه ی کوچکی پیدا می کنیم با شگردهای روایی مختلفی که نظریه های ادبی متعدد در خصوص پسامدرنیسم تفسیرکننده ی آنهاست روبه رو هستیم؛ یکی از این بیسکوئیت ها طنز است: طنز به دو شکل زبانی و فرمی، به درستی و تقریباً با نسبت قابل قبولی که نه داستان از شوخ و شنگی جذابش بیفتد و نه رنگ و رگه هایش فراموش شود. با نظر به این ویژگی داستان های پسامدرن که نگارش بازیگوشانه دارند و هجو به منزله ی صناعتی راهبردی است، موفق عمل کرده است و شاید بتوان گفت اساساً پایه ی روایت را بر خود استوار کرده است.بازی های زبانی، وارونگی های مفاهیم عادت شده، بینامتنیت، جایگزینی ایماژ به جای روایت و درآمدن مفهوم واقعیت به منزله ی موضوعی مناقشه پذیر و نه مفروض که ویژگی های دیگر داستان های پسامدرن است را می توان به ترکیب نسبتاً متعادلی در سرزمین عجایبِ این جای خیلی عجیب یافت و عمدتاً همین تعادل فرمی، روایی و محتوایی است که فرآیند کشف را برای مخاطب دوست داشتنی می کند و آن را به تجربه ای بی بدیل و به یادماندنی بدل. جدای از این ها زبان شعرگونه یا به عبارتی زبانی که با شعر بیگانه نیست تجربه ی خوانش لذت باری را برای مخاطب به ارمغان می آورد که هم شوخ و شنگ است وهم تر و تازه؛ با این همه رمان «من آلیس نیستم ولی اینجا خیلی عجیبه» در شخصیت پردازی خود به کار رنگ آمیزی و بعد دادن به شخصیت اصلی پرداخته و اگرچه از این رو بسیار موفق بوده اما این توفیق در خصوص شخصیت فرعی یا شخصیت مکمل شخصیت(همسر راوی) تا حدودی کم رنگ است و می توانست رنگ و لعاب و از آن سو ابعاد بیشتری داشته باشد. در مجموع می توان گفت رمان «من آلیس نیستم ولی اینجا خیلی عجیبه» ما را به سرزمین عجیبی می برد که لذت کشف و جستجو را عمیقاً ادراک خواهید کرد و در ذائقه ی ادبی خود به عنوان طعمی ویژه و منحصر در حافظه ثبت. رمان «من آلیس نیستم ولی اینجا خیلی عجیبه» نوشته ی فرید حسینیان تهرانی، در 160 صفحه توسط انتشارت هیلا منتشر شده است.

* کلیه ی ویژگی های مربوط به داستان های پسامدرن اشاره شده در متن، از کتاب «داستان کوتاه در ایران» نوشته ی حسین پاینده استخراج شده است.