یخ

سینا حشمدار متولد ۱۳۶۴ است و همانند بسیاری از داستان‎نویسان این سال‎ها دستی هم در نقد و نوشتن درباره ادبیات داستانی داشته که فعالیت مطبوعاتی، عمدتاً در فضای مجازی را نیز باید بدان افزود. حشمدار به عنوان کسی که درباره ادبیات داستانی می‎نویسد همواره چشم به ادبیات جدی دوخته است؛ ادبیاتی که رمان «یخ» به عنوان نخستین اثر او، آشکارا با تعلق خاطر به آن نوشته شده است. اما این مهم مانع از آن نبوده که با خوانندگان ارتباطی موفق برقرار کند.

چاپ اول «یخ»، در حال و هوای سرد و برفی زمستان ۱۳۹۲ به همت نشر چرخ منتشر شد، اما برخلاف نام رمان و اتمسفری که شخصیت‎های اصلی داستان در آن گرفتارند، حاصل کار او اثری است کم وبیش گرم (اگر جذابیت را گرما مراد کنیم) که می‎تواند خواننده را با خود همراه کرده و تا پایان ماجرا به دنبال بکشد و این از مهم ترین موفقیت‎های این رمان محسوب می‎شود که تا اینجا با استقبال خوبی هم برخوردار شده، زیرا برخلاف روزهای سرد آخر سال که همه دنبال کاروبار عید و خانه و خانواده هستند، «یخ» منتشر شد و بی‎سروصدا مخاطبان خود را هم پیدا کرد و در بهار ۹۳ یعنی در کمتر از سه ماه به چاپ دوم رسید.

این رمان از چهار فصل تشکیل شده؛ ساختار رمان به گونه ای است که سه فصل نخست توسط راوی اول شخص روایت شده و در فصل چهارم راوی دانای کل جایگزین آن می‎شود. درون مایه رمان «یخ» ماجرای مردی است که در یک شب برفی به پمپ بنزینی در جاده‎ای دورافتاده در خارج از شهر می رسد. پمپ‎بنزین اما خالی‎ست و او نیز همانند دیگر کسانی که گذرشان به این جایگاه بدون بنزین افتاده، ناچار است شبی عجیب و  آبستن حادثه را توأم با وحشت و سرما و مرگ بگذراند و کل رمان به لحاظ محدوده زمانی در همین شب خلاصه شده است.

ایده مرکزی داستان جذاب و درعین حال کارکردی نمادین دارد.حکایت آدم هایی که با امیدواری به جایگاهی می‎رسند که نمی‎تواند آن‎ها را از موقعیت دشواری که در آن گرفتار آمده‎اند برهاند. آدم هایی گرفتار آمده در این موقعیت که نه راه پس دارند و نه راه پیش در این شب ماجراهایی را که از سر گذرانده اند روایت می‎کنند؛ از همین روست که در سه فصل نخست راوی ها اول شخص هستند و در فصل چهارم نویسنده با استفاده از روایت دانای کل رمان را به جمع بندی نهایی می‎رساند.

تم اصلی این رمان، ترس و خشونت است که نویسنده از عناصر درون متنی داستان برای شکل دادن به این خشونت ترس به‎خوبی بهره برده است. تاریکی، برف، سرما و فضایی وهم آلود توانسته‎اند بستر لازم را برای پروراندن چنین ایده‎هایی در اختیار حشمدار قرار دهند تا رمانی سرشار از عدم قطعیت و تضاد را تدارک ببیند. چنان که برف در این رمان به جای آنکه چشم اندازی زیبا را تداعی کند، سرمای مرگ را به یاد می آورد. 

ایده تاکید بر عدم قطعیت نکته ای ست  که باعث می شود داستان این رمان در صفحه آخر به پایان نرسد و پس از بستن کتاب نیز در ذهن خواننده ادامه پیدا کند، چراکه این پرسش برای خواننده پیش آمده که روایت‎هایی که از زبان آدم ها شنیده هرکدام و چقدر واقعی بوده است.

در بخشی از این کتاب می خوانیم: 

«همان جا کنار آن درخت خشکیده ایستاده بودند. دختره خودش را کرده بود زیر کت پسره و فقط پاهایش معلوم بود. از دور شبیه به چهارپا بودند. آمدند پیش من. فقط پسره حرف می زد. همان موقع که حرف می زد دندان هاش می خورد روی هم. گفتم پسر جان برو بشین تو ماشینت بگذار جاده باز شود، مگر نمی بینی دارد جان از تنت در می رود! گفت نه! باید برویم. دختره هم که چیزی نمی گفت، سرش را از زیر کت می آورد بیرون و ریز ریز می خندید. چشم هاش فقط معلوم بود. خواب آلود و خسته. گفتم چند ساعت رانندگی کرده ای؟ جواب نداد. گفتم از قدیم این طوری بوده ها! گوش نکرد. تقصیر من نیست که آن ها خر بودند. شماها هم همین طور. خب معلوم است هرکسی تو این هوا بیاید، گیر می کند!»

* معرفی کتاب از الف