شکل فیلم

هنرمندانی هستند که نامشان با تاریخ هنر گره خورده است، چرا که با آثاری که خلق کرده‌اند و نیز نظریات نوآورانه‌ای که در زمینه چیستی هنر و آفرینش هنری ارائه داده‌اند نقطه عطفی را در تاریخ هنر رقم زده‌اند. برای این دست هنرمندان کار هنری نه فقط خلق یک اثر، بلکه شیوه‌ای نو و بدیع از نگریستن و اندیشیدن به جهان و انسان و تحلیل رویدادها و پدیده‌ها و نیز کشف جنبه‌های خلاقانه آثار پیشینیان است. در عالم سینما سرگئی آیزنشتاین هنرمندی از این دسته است. آیزنشتاین نه فقط یک فیلمساز بلکه از نظریه‌پردازان مطرح سینماست. او سینما را شکلی از اندیشیدن می‌دانست؛ شکلی که نسبت آن با اندیشه و فلسفه نه فقط در تولید محتوای اندیشمندانه بلکه نسبتی عمیق‌تر است. برای آیزنشتاین نه فقط محتوایی که در سینما تولید می‌شود، بلکه خود سینما و زبان و ابزار و عناصر سازنده آن به مثابه شکلی از اندیشیدن مطرح است. چنین است که در نظریه سینمایی او سینما با دیالکتیک پیوند می‌خورد. نظریه‌های آیزنشتاین درباره سینما، از جمله نظریه معروف او درباره مونتاژ، از نظریه‌های کلاسیک در تاریخ سینما و آموزش فیلمسازی است. کتاب «شکل فیلم» مجموعه‌ای است از مقالاتی که آیزنشتاین در آنها نظریات سینمایی خود را بیان کرده است. این کتاب با مقدمه‌ای از جی لیدا همراه است و بعضی مقالات آن عبارتند از: «از تئاتر به سینما»، «رموز و سرچشمه‌های سینمایی»، «نزدیکی دیالکتیک به شکل فیلم»، «روشهای مونتاژ»، «زبان فیلم»، «ساختمان فیلم» و «دیکنز، گریفیث و سینمای امروز»