فضا و نظریه اجتماعی

درباره کتاب:

فضا، شهر و نظریه اجتماعی عنوان کتابی است که فرن تانکیس آن را به نگارش درآورده و این کتاب در سال 1390 با ترجمه حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.

فضا، شهر و نظریه اجتماعی در چارچوب تحلیل و نظریه اجتماعی، بررسی انتقادی و روشنی از رویکردهای کلیدی به شهرها و فضاهای شهری ارائه می کند. این کتاب رابطه اجتماعی و فضایی را در بستری از مباحث دشوار شهری: اجتماع و گمنامی: تفاوت اجتماعی و جدایی های فضایی: سیاست و فضای عمومی: اعیان سازی و نوسازی شهری: جنس و ویژگی جنسی و ذهنیت و فضا: تجربه عمل روزمره را مورد بررسی و تحقیق قرار می دهد.

این کتاب بر رویکردی بین رشته یی منطبق است و طیفی از مباحث مربوط به شهرها و زندگی شهری را طرح می کند و چشم اندازهای برجسته جامعه شناسی شهری و نظریه اجتماعی را با تحلیلی از مسائل و موضوعات شهری معاصر به هم می آمیزد. بحث کتاب نظر به آن دارد که به جای دیدن ساده شهر نشان دهد که مناسبات اجتماعی و فضایی چگونه انواع متفاوتی از شهرها را به عنوان مکان ارتباط متقابل اجتماعی و محل انزوا: به عنوان عرصه های تفاوت و جدایی: به عنوان فضای سیاست و قدرت: به عنوان منظر تمایز اقتصادی و فرهنگی و به عنوان قلمرو تجربه روزمره و آزادی و... شکل می دهد. به همین صورت چگونگی بازتولید و شکل گیری مقولات اصلی اجتماعی مانند طبقه، فرهنگ، جنس، ویژگی جنسی و اجتماع، در بستر و عرصه های شهری نیز در این کتاب بررسی می شود.

    در فصل اول به بحث درباره روابط اجتماعی در شهر از خلال انزوا یا به عبارت دیگر تنهایی و خلوت پرداخته می شود.

    فصل دوم فضاهای تقسیم و تفاوت نام دارد و به بازتاب های فضایی تمایزات اجتماعی، و خطوطی که مردم بین مکان ها می کشند، می پردازد.

    در فصل سوم (سیاست های فضا، جنبش های اجتماعی و فضای عمومی) نیز نمودهای قدرت اجتماعی در فضا مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.

    موضوع فصل چهارم «سرمایه و فرهنگ: اعیان سازی شهر» است. بحثی که در این فصل باز می گردد «ساخت مجدد اجتماعی و نمادین شهر درونی» از طریق اعیان سازی آن است. تغییراتی که علاوه بر شکل فیزیکی بافت شهری، کارکرد اقتصادی، ارزش های فرهنگی و ترکیب اجتماعی این محدوده ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

    و فصل پنجم به مباحث جنسیتی اختصاص دارد که با عنوان فضاهای متجسم: جنس، جنسیت و شهر به این مساله می پردازد که چگونه بدن های متفاوت به فضاهای متفاوت و تجارب فضایی متفاوت می انجامند.

    فصل ششم موضوع ذهنیت در شهر را مطرح می کند و در این فصل منظور از ذهنیت آن است که فارغ از واقعیت بیرونی، افراد چگونه با فضاهای شهر در سطوح ادراک، خاطره و فاعلیت درگیر می شوند. عنوان فصل هفتم «فرهنگی های شهر، تاکتیک های فضایی» است. در واقع بحث این فصل درباره فضاهای دیگری است که در مقابل نظم معمول فضاهای موجود و بر پایه انقطاع این نظم شکل می گیرند و بحث حول نظریات سه متفکر یعنی میشل فوکو، رولاند بارت و میشل دوسرتو بسط می یابد.