عصیانگر (انسان طاغی)

اثر آلبر کامو، نویسنده، فیلسوف و روزنامه‌نگار فرانسوی و ترجمه‌ی مهستی بحرینی است. کامو این اثر را در سال 1951، اندکی پس از پایان جنگ جهانی دوم نوشت. این کتاب عصاره‌ی افکار فیلسوفی است که در جامعه‌ای متأثر از نحله‌ها و مکاتب فکری زندگی می‌کند. او که در طول زندگی کوتاه و پربارش با اکثریت قریب به اتفاق گروه‌های عقیدتی اروپا آشنا بود، هیچ‌گاه اسیر تعصب و استبداد فکری نشد. کامو در کتاب عصیانگر که به صورت مقاله نگاشته شده، تلاش می‌کند با بهره‌گیری از تفکرات و دیدگاه‌های انسان‌های یاغی، تجربیات عقیدتی و ایمانی اروپائیان ـ مسیحیت، نیست‌انگاری، فاشیسم و کمونیسم ـ را بکاود و از سیر تاریخی افکاری که در طول زمان در اروپا بروز کرده، دیدگاهی روشن به دست دهد.

این اثر که در پنج فصل ـ عصیانگر، عصیان متافیزیکی، عصیان تاریخی، عصیان هنری و اندیشه‌ی نیمروزی ـ نوشته شده، با یادآوری لحظات تاریخی هشدار می‌دهد تکرار رویدادهای گذشته اجتناب‌ناپذیر است. نویسنده باور دارد افرادی که از عشق به انسان سخن می‌گویند، کشتارها را با دستاویز قرار دادن فلسفه توجیه می‌کنند. او می‌نویسد، اگر به چیزی مؤمن نباشیم و نتوانیم ارزشی را تأیید کنیم، همه چیز مباح خواهد شد. به معنای دیگر، نیست‌انگاری متولد شده و منطق بر عذاب وجدان که امری بیهوده خواهد بود پیشی خواهد گرفت.

نویسنده‌ی کتاب مخالف عصیانگری نیست و آن را عاملی می‌داند که به فرد انگیزه می‌دهد تا به دفاع از حیثیت مشترک ابناء بشر بپردازد. این‌جاست که انسان با همذات شدن با تاریخ و وفادار نماندن به عصیان خویش با انقلاب‌های نیست‌انگارانه‌ی قرن بیستم همراه می‌شود.